Utworzony w 2013 roku Dział Zbiorów dla Niewidomych Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego przejął i rozwija 60-letnią działalność Biblioteki Centralnej Polskiego Związku Niewidomych w zakresie gromadzenia, udostępniania i adaptacji księgozbioru dla potrzeb czytelników z dysfunkcją wzroku i innych osób niepełnosprawnych, niemogących czytać zwykłego druku.
Trzon księgozbioru stanowi literatura piękna, klasyka, powieści dla dzieci, młodzieży i dorosłych; pozycje popularnonaukowe, poradniki, książki w językach obcych oraz bieżące i archiwalne czasopisma środowiska niewidomych i słabowidzących.
Ze względu na sposób zapisu, księgozbiór dzieli się na:
– Publikacje drukowane pismem Braille’a: najstarszy i najbardziej różnorodny księgozbiór, prócz gatunków wyżej wymienionych zawiera podręczniki szkolne, słowniki, nuty, mapy, atlasy, dziewiętnastowieczne druki i manuskrypty.
Księgozbiór brajlowski liczy ok. 50 tys. woluminów.
– książki mówione: Początkowo zapisywane na taśmach szpulowych (obecnie nieudostępniane), później na kasetach magnetofonowych (wypożyczane do dnia dzisiejszego), wreszcie—na płytach CD, w zapisie cyfrowym (standard Daisy, format Czytak). Zbiór ten, to przede wszystkim nagrania w wykonaniu znakomitych lektorów i aktorów (Ksawery Jasieński, Elżbieta Kijowska, Anna Romantowska, Leszek Teleszyński i inni), można tu również znaleźć słuchowiska teatru polskiego radia, powieści ilustrowane muzycznie, oraz niewielką liczbę nagrań dokonanych przez wolontariuszy. Liczy około 500 tys. kaset, 6 tys. płyt i około 7 tys. tytułów w zapisie cyfrowym.
– Zbiory tyflologiczne: wydane w zwykłym druku, pozycje naukowe i popularnonaukowe, poruszające zagadnienia z zakresu problematyki rehabilitacyjnej i społecznej osób z dysfunkcją wzroku. Księgozbiór liczy około 4500 woluminów.
– filmy z audiodeskrypcją: filmy wyposażone w dodatkową ścieżkę dźwiękową, zawierającą słowny opis wizualnych treści prezentowanych na ekranie. Dostępne jest około 40 filmów.
– płyty muzyczne: zbiór muzyki klasycznej i rozrywkowej, wypożyczany wyłącznie w siedzibie DZdN. Składa się z około 3500 płyt.
– Tekst cyfrowy: literatura zapisana w sposób umożliwiający jej odczyt na monitorze brajlowskim lub mową syntetyczną. Zbiór ten liczy około 2 tys. tytułów.
Wypożyczanie książek możliwe jest w siedzibie działu, wysyłkowo—za pośrednictwem poczty, oraz elektronicznie—w autoryzowanym dostępie zdalnym do cyfrowych zasobów serwisu wypożyczeń on-line.
Prócz gromadzenia, udostępniania i adaptacji księgozbioru, DZdN zajmuje się również:
– Skanowaniem książek na zamówienie czytelników;
– drukowaniem prostych tekstów w brajlu na indywidualne potrzeby czytelników;
– Prowadzeniem elektronicznej bibliografii zawartości czasopism środowiska niewidomych;
– prowadzeniem e-mailowej listy dyskusyjnej dla bibliotekarzy, zainteresowanych problematyką udostępniania zbiorów osobom niewidomym, oraz listy dyskusyjnej dla czytelników, poświęconej zagadnieniom społeczno-kulturalnym.
